Dojrzewanie akwarium morskiego to specyficzny proces, doprowadzający do samoistnego oczyszczania się akwarium, które  będzie następnie gotowe do zasiedlenia przez zwierzęta morskie. Dobrze przeprowadzony proces dojrzewania ma niebagatelne znaczenie dla rozwoju akwarium morskiego. W tym artykule przybliżę temat przystępnym akwarystycznym językiem tak, aby w prosty sposób można było wykorzystać zawarte w nim wskazówki.

Czym jest dojrzewanie w akwarium morskim?

Dojrzewanie w akwarium morskim to przeprowadzenie zbiornika przez cykl nitryfikacyjny, podczas którego na skale osiądą bakterie przeprowadzające amoniak do azotynów, następnie azotyny do azotanów. W praktyce chodzi o to, że odchody ryb, resztki pokarmów oraz inne nieczystości zamieniają się w amoniak, który przeprowadzany jest przez cykl nitryfikacyjny, którego finałem jest pojawienie się NO₃ (azotany). Amoniaki azotyny są szkodliwe dla zwierząt. NO₃ jest znacznie lepiej tolerowane przez zwierzęta morskie.

Amoniak powstaje w wyniku rozkładu białka i mocznika, który, w zależności od odczynu wody, występuje jako jon amonowy (NH₄+) lub amoniak (NH₃).

W tym artykule chcę przekazać wam przede wszystkim wiedzę praktyczną, więc nie będę się zagłębiał w tajniki naukowe dotyczące procesu nitryfikacji. Specjalistyczny artykuł na ten temat znajdziecie na ReefPedii.

Dlaczego dojrzewanie jest tak ważne?

Aby akwarium mogło zostać zasiedlone, konieczne jest, aby zachodził w nim proces nitryfikacji, mający na celu  umożliwienie zbiornikowi oczyszczania się. Dobrze i cierpliwie przeprowadzony proces dojrzewania pozwoli akwaryście cieszyć się pięknym akwarium ze zdrowymi zwierzętami.

Jak długo trwa dojrzewanie? 

W zależności od tego, w jaki sposób rozpoczniemy proces, czas dojrzewania może trwać od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. W następnym punkcie opiszę, jak przeprowadzić akwarium przez szybki proces dojrzewania.

Co wpływa na szybkość dojrzewania w akwarium morskim?

Od momentu, gdy zachłysnąłem się akwarystyką, założyłem około 100 zbiorników morskich. W większości udało mi się zrobić to w szybki sposób. Na prędkość dojrzewania akwarium wpływa kilka czynników. Aby dojrzewanie przebiegło szybko i sprawnie, a akwarium sprawowało się dobrze przez długie lata, warto zapoznać się z czynnikami, które mają na to wpływ:

• Prawidłowo zbudowane akwarium, w którym znajduje się pompa obiegowa o odpowiedniej mocy (min. 10 x pojemność akwarium, moc pompy musi być liczona z wysokości słupa wody i mocy pompy na tej wysokości; najczęściej producenci podają takie dane na opakowaniu). Odpowiednia moc pompy pozwala na krążenie wody w systemie. Warto dodać, że należy też zwrócić uwagę na  zamontowanie hydrauliki o odpowiedniej średnicy. Zbyt mały przekrój będzie blokować moc pompy. Odpowiedni obieg oddziałuje na lepsze natlenienie wody, które z kolei wpływa na pH. 
• Żywa skała, w której wnętrzu oraz na powierzchni osadzone są bakterie,  przyspiesza proces dojrzewania. W skale znajduje się również sporo mikrozwierząt, takich jak gąbki czy zooplankton, które są sprzymierzeńcami w walce o czystość wody.
• Woda z działającego zbiornika, w której znajduje się sporo bakterii oraz mikrozwierząt.
• Odpowiednio ułożona skała, pod którą nie będzie się zbierał brud i która pozwoli na sprawną cyrkulację. Najlepiej ułożyć ją  w przynajmniej dziesięciocentymetrowym oddaleniu od ścianek akwarium. Skała powinna przylegać do dna tylko w kilku miejscach.
• Dobrze ustawiona cyrkulacja –  z jednej strony brud powinien być  wywiewany do komina, z drugiej – cyrkulacja powinna  być wycelowana w taflę wody. Ruch tafli wody spowoduje, że woda będzie lepiej natleniona, a to wpływa na pH, które z kolei oddziałuje na szereg procesów zachodzących w akwarium morskim.
• Odpowiedniej jakości światło – to o mocnym natężeniu przyspiesza  proces dojrzewania. Oczywiście znam przypadki (i sam też tak robiłem nie raz), prowadzenia procesu dojrzewania bez udziału światła, ale moją intencją jest przybliżenie sposobów na szybkie dojrzewanie. 
• Odpowiednio wydajny odpieniacz, będzie usuwać nieczystości z wody.
• Dobre bakterie i pożywka. W procesie szybkiego startu obecność dobrych bakterii jest kluczowa. Na rynku znajdziemy kilka rodzajów takich bakterii. Osobiście używałem dwóch z nich. W czasach, kiedy jeszcze nie mieliśmy stworzonych swoich bakterii, używałem Zeobak od Korallen Zucht. Zdążyliśmy już stworzyć nasze bakterie i to właśnie ich teraz używam. Niektóre osoby chwaliły też ATM Colony, jednak osobiście nigdy ich nie stosowałem; tak jak wspomniałem, od lat stosuję własną sprawdzoną recepturę.

Poniżej znajdziecie moją recepturę na szybki start z Zeobak: 

Dzień 1:

• Zeobak: 5 ml na 100 litrów/25 gallons
• Zeostart: 10 ml na 100 litrów/25 gallons

Dzień 2 i dzień  3:

• przerwa w dozowaniu

Dzień 4-10:

• Doza Zeobak, Zeostart – dozowanie według informacji na opakowaniu.

Dzień 11-14:

• kontynuuj dozowanie jak w dniu 4.

Po 14 dniu:

• Dozuj bakterie i pożywkę według zaleceń producenta.

Jeżeli zdecydujecie się na inne bakterie, postępujcie zgodnie z zaleceniami producenta.

Po  złożeniu całego zbiornika, zalaniu wodą i uruchomieniu akwarium nie wlewajcie jeszcze bakterii do zbiornika. Poczekajcie chwilę, aż woda się nagrzeje. Dajmy całemu systemowi czas, aby ruszył dobrze, i wtedy wlewamy bakterie oraz pożywkę. Woda powinna mieć przynajmniej 24 ℃ / 75 ℉.

Jakie błędy można popełnić podczas okresu dojrzewania?

Niedoświadczeni akwaryści najczęściej czytają nierzetelne informacje o zakładaniu akwarium morskiego. Przed jego uruchomieniem nie wiedzą, jak ułożyć skałę oraz o wielu innych ważnych kwestiach, które każdy akwarysta powinien wiedzieć przed rozpoczęciem prac przy uruchomieniu akwarium. Następnie w trakcie dojrzewania zbiornika czytają i zauważają swoje błędy. Wtedy przystępują do poprawek na żywym organizmie, co znacznie wydłuża  proces dojrzewania.

O najczęściej popełnianych błędach w akwarystyce przeczytasz tutaj.