Jak hodować fitoplankton?

Spośród wielu dostępnych źródeł pokarmu, fitoplankton – organizm jednokomórkowy i autotrof – jest bezdyskusyjnie jednym z najprostszych, opłacalnych, wysoce odżywczych i szeroko stosowanych pokarmów akwariowych.

Oczywiście najlepszym rozwiązaniem jest hodowla własnego fitoplanktonu. W rezultacie, można stale karmić mieszkańców zbiornika – zamiast zdecydować się na alternatywną drogę, jaką jest kupowanie żywego fitoplanktonu regularnie z lokalnych sklepów

Jakie zwierzęta i organizmy żywią się fitoplanktonem, dlaczego warto go dodawać do akwarium?

Żywy fitoplankton dostarcza wielu nieocenionych korzyści. Główną korzyścią z dozowania fitoplanktonu do zbiornika słonowodnego jest to, że pochłania on azotany i fosforany. Oznacza to obniżenie poziomu NO₃ i PO₄ w Twoim zbiorniku.  Dodatkowo, fitoplankton zużywa CO₂, co oznacza wyższe pH.

Kolejną korzyścią płynącą z zastosowania fitoplanktonu w zbiorniku  jest zapewnienie pożywienia dla zwierząt filtrujących. Stworzenia takie jak widłonogi i małże korzystają z naturalnego źródła pokarmu, które samoistnie nie występuje w zbiorniku. Dodatkową korzyścią jest to, że koralowce żywiące się mikro cząsteczkami również będą zjadać fitoplankton i rosnąć jeszcze szybciej, lepiej się wybarwiając.

Co to jest fitoplankton?

Fitoplankton to mikroskopijne, jednokomórkowe organizmy zamieszkujące środowiska wodne (słodkowodne i słonowodne), które zapewniają idealne warunki do jego wzrostu i rozmnażania.

Fitoplankton zwykle zamieszkuje dobrze oświetloną warstwę powierzchniową lub strefę eufotyczną morza, jeziora, oceanu i innych zbiorników wodnych. 

W skład fitoplanktonu wchodzą różne grupy taksonomiczne: sinice (Cyanophyta, Cyanobacteria), zielenice (Chlorophyta), okrzemki (Bacillariophyceae), bruzdnice (Dinoflagellata).

Organizmy te stanowią podstawę słodkowodnych i morskich sieci pokarmowych. Ponadto fitoplankton jest producentem pierwotnym lub autotrofem – organizmem zdolnym do wytwarzania własnego pożywienia, wykorzystującym energię słoneczną do przekształcania nieorganicznych cząsteczek, takich jak dwutlenek węgla, w bogate w energię związki organiczne i tlen.

Zasadniczo fitoplankton zapewnia sobie pożywienie poprzez syntezę swoich składników komórkowych w obecności energii świetlnej. Tak więc proces, w którym odbywa się produkcja żywności, nazywany jest fotosyntezą.

W akwarystyce hoduje się kilka gatunków fitoplanktonu, aby zaspokoić potrzeby pokarmowe mikrofauny. Do takich gatunków należy znany i najczęściej stosowany Nannochloropsis oculata, jak również inne, takie jak Isochrysis galbana i Tetraselmis spp.

Sprzęt potrzebny do hodowli fitoplanktonu

1. Żywy fitoplankton lub kultura startowa (około 0,5l) – potrzebujemy tak zwanej partii startowej, czyli odpowiedniej ilości gotowego fitoplanktonu, który postanowimy namnażać.
2. Nawóz F/2 – jest to nazwa formuły opracowanej przez Guillard’a z 1975 roku. W jej skład wchodzą azotany, fosforany, krzemiany i mikroelementy. Stanowi on pożywkę dla fitoplanktonu, bez której nie mógłby on się namnażać.
3. Refraktometr – czyli urządzenie do mierzenia poziomu zasolenia.
4. Pompka powietrza – zwykła pompka napowietrzająca, dostępna w każdym sklepie zoologicznym.
5. Sztywny przewód powietrzny – ułatwi on nam dostarczenie powietrza na dół zbiornika w którym będziemy prowadzić hodowlę.
6. Elastyczna rurka powietrzna – do połączenia pompki powietrza z pojemnikiem.
7. Mieszanka soli morskich do akwarium – może to być dowolna sól do akwarystyki morskiej.
8. Oświetlenie (lampa LED) – nie musi to być taka lampa, która wisi nam nad zbiornikiem. Wystarczy mała lampa LED, na przykład do oświetlenia nano zbiornika ze słodką wodą.
9. 2 litrowy pojemnik w którym będziemy hodować nasz fitoplankton – najlepiej szklany, nie rysuje się z jakąkolwiek pokrywą, nie musi być ona szczelna, ale dobrze by było, żeby była dobrze dopasowana.
10. Czysta woda słodka (RODI) – taka jaką stosujemy do uzupełniania poziomu w naszym zbiorniku.
11. Pipeta lub strzykawka.
12. Timer (opcjonalnie).
13. Rozdzielacz linii powietrznej (opcjonalnie).
14. Zawór zwrotny (opcjonalnie).

Przygotowanie naczynia do hodowli fitoplanktonu

1. Najpierw należy przygotować pojemnik lub naczynia do hodowli, sterylizując je octem i wodą lub alkoholem, aby zapobiec zanieczyszczeniu.
2. Następnie należy wywiercić dwa otwory w zakrętce każdego naczynia hodowlanego, jeden do podłączenia przewodu powietrznego do pompy powietrza, a drugi w celu ułatwienia wymiany gazów.
   Uwaga: Jeśli pozostawimy otwarty pojemnik, będzie istniało większe ryzyko skażenia wody. Nie chcemy, aby cokolwiek się tam dostało!
3. Uciąć sztywną rurkę powietrzną nieco krótszą niż całkowita długość pojemnika, a następnie włożyć ją do podstawy pojemnika/butelki, upewniając się, że sztywna rurka powietrzna przechodzi przez zakrętkę butelki. Wygiąć lekko sztywną rurkę powietrzną na górnym poziomie, aby utworzyć zakrzywienie lub „U” kształt.
4. Połącz sztywną rurkę powietrzną z elastyczną rurką powietrzną, a następnie podłącz ją do pompy powietrznej, aby zapewnić odpowiedni przepływ powietrza.Bąbelki powinny być wystarczająco silne, by wymieszać cały pojemnik, przepływ powinien być około 2 bąbelki na sekundę. Jeśli masz kilka pojemników, podłącz wszystkie rurki do rozdzielacza linii powietrza i przedłuż go do pompy powietrza.
   Ważne: Nie używaj kamienia napowietrzającego, ponieważ stworzy on mikropęcherzyki powietrza i zadziała jak odpieniacz w sumpie.
   Uwaga: Upewnij się, że zainstalowałeś zawór zwrotny, aby zmostkować przewód powietrzny. Pomaga to zapobiec powrotowi wody, zwłaszcza podczas przerwy w dostawie prądu. Regulator przepływu powietrza jest również wymagany, aby umożliwić regulację przepływu – ilość przepływu, którą otrzymuje naczynie hodowlane.

Tworzenie pożywki

1. Teraz nadszedł czas na stworzenie mediów hodowlanych. Zasadniczo, media hodowlane to mieszanina roztworu słonej wody i nawozu wzrostowego. Aby to osiągnąć, wlej wysokiej jakości mieszankę soli morskiej do 2 litrów wody słodkiej RO/DI i upewnij się, że osiągniesz ciężar właściwy 1.019 – 026 dla najlepszych rezultatów. Zmierz to za pomocą dobrego refraktometru, lub innym miernikiem zasolenia.
   Uwaga: pH powinno być większe niż 8,0 – najlepiej 8,2.
   Ważne: Nigdy nie używaj starej wody z twojego zbiornika! Zawsze musi to być świeżo wymieszana słona woda.
2. Następnie wlej roztwór soli do pojemników i dodaj żywy fitoplankton i nawóz. Nie przepełnij pojemnika, zostaw trochę miejsca, które posłuży jako szczelina powietrzna.
3. Następnie wstrząśnij butelką z nawozem F/2 i dodaj według zaleceń producenta. Użyj strzykawki pomiarowej lub pipety aby odmierzyć odpowiednią ilość.

Na co należy zwrócić uwagę hodując fitoplankton?

W hodowli fitoplanktonu jako pokarmu dla akwarium, należy zwrócić uwagę na warunki jakie musimy spełnić, aby nasza hodowla dobrze się rozwijała.

1. Oświetlenie
   Istotą sztucznego oświetlenia jest zapewnienie źródła energii, które ułatwia fotosyntezę – umożliwiając wzrost i rozmnażanie się komórek alg w naczyniu hodowlanym. Dlatego należy utrzymywać minimalny stosunek światła do ciemności na poziomie 16:8 godzin dziennie. Wiem, że niektórzy akwaryści mają nawet tendencję do pozostawiania włączonego światła na całe 24 godziny bez żadnych zauważalnych problemów. Nieprzezroczystość naczynia hodowlanego będzie miała wpływ na ilość przenikającego przez nie światła. Dlatego też przezroczysty, plastikowy pojemnik jest zdecydowanie lepszym wyborem do hodowli fitoplanktonu.
2. Temperatura
   Fitoplankton może nie rosnąć dobrze w ekstremalnych warunkach temperaturowych, ale jeśli chodzi o Nannochloropsis oculata, będzie się dobrze rozwijał w temperaturze pokojowej.
3. Przepływ
   Obecność ruchu pęcherzykowego (napowietrzania) w naczyniu hodowlanym pomoże rozprowadzić składniki odżywcze i komórki mikroalg w całym pojemniku. Ułatwia również wymianę gazów, co pozwala fitoplanktonowi pozostać w dobrej kondycji. Co ważne, sprzyja to równomiernemu rozprowadzaniu niezbędnych składników odżywczych, utrzymuje poziom pH i sprzyja szybkiemu wzrostowi/mnożeniu się komórek fitoplanktonu. Dlatego właśnie potrzebujesz pompy powietrznej do swojej hodowli.
   Uwaga: Jeśli zauważyliście, że hodowla wygląda nieco jaśniej drugiego dnia, to dlatego, że wiele fitoplanktonu osiadło na dnie. Możesz go wymieszać łyżką i/lub zwiększyć nieco przepływ. Nie pozwólcie mu pozostać na dnie, ponieważ może się udusić i umrzeć.
4. Nawożenie
   Medium hodowlane składa się zazwyczaj ze słonej wody wzbogaconej o składniki odżywcze poprzez zastosowanie nawozu F/2 w odpowiedniej dawce.
   Nawóz ten zawiera odpowiednie ilości azotanów, fosforanów i innych niezbędnych składników odżywczych, które wspierają wysokie namnażanie fitoplanktonu.

Zbieranie fitoplanktonu

Biomasa glonów w naczyniu hodowlanym osiągnie wysoką gęstość (wskazaną przez ciemnozielony kolor) po kilku dniach – zwykle między 5 a 7 dniem.

W sprzyjających warunkach komórka dzieli się do 8 razy dziennie. W miarę wzrostu (7-17 dni) fitoplankton wchodzi w fazę „równowagi” pomiędzy liczbą komórek fito, dostępnością składników odżywczych, wolną przestrzenią i innymi warunkami.

Faza „wymierania” zaczyna się w 17-25 dniu. Zobaczysz, że komórki zaczynają umierać i osiadają na dnie pojemnika.

Teraz można przystąpić do zebrania około ½ lub ⅔ wyhodowanej kultury fitoplanktonu do osobnego, czystego pojemnika. Można go użyć w zbiorniku, lub zostawić do powiększenia swojej hodowli.

Przechowywanie fitoplanktonu

Zebrane fitoplanktonu powinny być odpowiednio zapakowane i przechowywane w lodówce do czasu użycia. NIE WOLNO umieszczać jej w zamrażarce!

Upewnij się także, że codziennie potrząsasz butelkami, aby zapobiec osadzaniu się komórek fitoplanktonu na dnie, gdyż może to spowodować jego zepsucie.

W ten sposób można go łatwo przechowywać przez nawet 3 miesiące.

Podsumowanie

Hodowla fitoplanktonu to świetny i skuteczny sposób na zminimalizowanie wysokich kosztów związanych z karmieniem fauny akwariowej.

Fitoplankton jest dość łatwy w hodowli, jeśli tylko zapewni się mu odpowiednie warunki, takie jak oświetlenie, napowietrzenie, odżywianie i zasolenie, które wspomagają jego wzrost.

Całkowity koszt hodowli fitoplanktonu jest minimalny w porównaniu do wielu innych opcji karmienia. Ostatecznie, nawet początkujący hobbyści mogą być w stanie wyhodować znaczną masę świeżego fitoplanktonu dla swoich zbiorników.