W ostatnich latach refugium zyskało na popularności i stało się trendem w akwarystyce morskiej. Jest to jeden z najstarszych sposobów na filtrację wody w akwarium. Refugium to miejsce, w którym trzymamy makroglony, ale również tutaj osiedlają się bakterie i bezkręgowce. Glony rozkładają związki nieorganiczne, natomiast bakterie i bezkręgowce materię organiczną z głównego akwarium. 

Czy potrzebujesz refugium?

Refugium nie jest absolutnie konieczne do posiadania pięknego rafowego zbiornika. Istnieje jednak sporo korzyści z posiadania refugium w akwarium morskim.

Refugium pomaga w utrzymaniu niskiego poziomu NO3 i PO4 w akwarium, pomaga kontrolować wzrost uciążliwych glonów, a co bardzo ważne, stabilizuje i utrzymuje prawidłowe pH akwarium.

Refugium w pewnym stopniu zastępuje lub uzupełnia pracę odpieniacza. Jest ekologicznym podejściem do usuwania zanieczyszczeń z wody akwariowej.

Najkorzystniejszy rozmiar refugium 

Im większe refugium, tym lepiej. Najmniejsza sensowna wielkość to 20% objętości akwarium. Znam przypadki, że refugium miało taką samą pojemność jak akwarium, albo było nawet  większe od akwarium głównego.

Macroalgae

Polecam Chaetomorpha lub chaeto. Szybko rosną, ale nie rozwijają się seksualnie jak Caulerpa sp. (co może spowodować problemy w akwarium).

Wystarczy włożyć porcję glonów i pozwolić im rosnąć. Kiedy wypełnią refugium, przytnij je i wyrzuć, podziel się z innymi akwarystami  lub sprzedaj. 

Oświetlenie

Aby glony w refugium efektywnie rosły, należy im dostarczyć dobrej jakości oświetlenie. Sprawdzi się tutaj oświetlenie dedykowane do refugium o spektrum przeznaczonym do rozwoju roślin (zakres 4500-6500 K).

Jak długo oświetlać glony w refugium

Głosy co do tego są podzielone. Do tej pory nikt nie udowodnił, że określony schemat oświetlenia refugium jest idealny, przynajmniej dla wszystkich systemów. Obsadzone glonami refugium wydają się działać dobrze, jeśli dostają co najmniej 10 lub 12 godzin intensywnego światła dziennie. 

Zdarzają się akwaryści, którzy oświetlają refugium przez 24 godziny na dobę, i efekt też nie jest zły.

Jedna z metod, o której warto wspomnieć, wykorzystuje tak zwany odwrócony czas świecenia nad refugium. Polega to na tym, że kiedy światło w akwarium głównym gaśnie, to zapala się nad refugium. Korzyścią tego rozwiązania, przynajmniej w teorii, jest to, że w nocy pH w akwarium morskim spada. Jeśli uruchomimy światło nad refugium w nocy, ustabilizuje to pH w akwarium. W takim podejściu dobowe wahanie pH może zostać ustabilizowane.

Czy suplementować refugium, aby glony rosły szybciej?

Nie ma potrzeby dodawania żadnych specyfików, aby refugium rosło. Znam jednak przypadki, że doświadczeni akwaryści dozują żelazo. Na rynku są również dostępne preparaty przeznaczone do refugium.

Zwierzęta w refugium 

Małe skorupiaki to jedne z najlepszych organizmów do hodowli w refugium. Widłonogi, obunogi, krewetki mysis i inne małe stworzenia są popularnym źródłem pożywienia dla ryb morskich. Wyhodowanie ich w głównym akwarium jest prawie niemożliwe, ponieważ nie będą w stanie rozmnażać się wystarczająco szybko, zanim zostaną zjedzone. Jednak w refugium od czasu do czasu jakaś liczba zostanie wpompowana do głównego zbiornika, co zapewni smaczną ucztę dla wiecznie głodnych ryb.

W jaki sposób wykonać refugium

Najpopularniejszym sposobem jest wykonanie specjalnej przegrody w sumpie. Inny sposób to dodatkowe akwarium wpięte pompą obiegową do systemu z sumpem. Cały system można z łatwością wykonać samemu lub zakupić gotowe refugium w sklepie z akwarystyką morską.

Redukcja glonów w refugium

Co dwa-cztery tygodnie (w zależności od tempa wzrostu glonów) powinniśmy pozbyć się części glonów z refugium. Pozwoli to zrobić miejsce na wzrost kolejnych. Rosnące glony pochłaniają niekorzystne związki z akwarium i cały proces filtracji opartej na refugium jest kontynuowany.

Podsumowanie

Jeżeli planujesz założyć akwarium morskie i masz dodatkowe miejsce w sumpie lub budujesz sumpownię, w których będzie miejsce na dodatkowe akwarium, to stworzenie refugium jest warte przemyślenia. 

Czy polecałbym refugium każdemu bez wyjątku? Nie, choć jest to rozwiązanie, które daje konkretne korzyści. Warto jednak pamiętać, że jest to jeden z wielu rodzajów filtracji. Dobrze zbudowane akwarium z odpowiednią liczbą ryb będzie samo w sobie filtrować wodę i utrzymywać parametry na odpowiednim poziomie. Jesli planujemy większą obsadę rybną, chcemy ustabilizować dobowe wahania lub po prostu zależy nam na pięknym refugium, to możemy je wykonać.