Wielka Rafa Koralowa jest obszerna i zachwycająca, ale stoi w obliczu poważnych zagrożeń spowodowanych przez wielokrotne masowe blaknięcie koralowców. Zjawisko to, wywołane wysokimi temperaturami wód oceanicznych, zagraża przetrwaniu kolonii koralowców, które są kluczowym elementem rafy. Najnowsze badania, opublikowane w czasopiśmie „Nature”, dostarczają długoterminowej analizy temperatur powierzchni oceanu. Wyniki te wskazują, że ostatnie ocieplenie powierzchni morza jest bezprecedensowe w skali ostatnich 400 lat i potwierdzają, że za te zmiany odpowiedzialna jest działalność człowieka.
Rezultaty tych badań są niepokojącym potwierdzeniem, że globalne ocieplenie, spowodowane przez działalność człowieka, nadal będzie szkodzić Wielkiej Rafie Koralowej.
Powstrzymanie tego zjawiska jest możliwe ale tylko pod warunkiem jeżeli ludzkość zmieni swoje nastawienie w zakresie gazów cieplarnianych, w przeciwnym razie nasze pokolenie prawdopodobnie będzie świadkiem zaniku jednego z największych cudów natury na Ziemi jakimi są rafy koralowe.
Wielka Rafa Koralowa, położona w północno-wschodniej Australii, jest największym na świecie systemem raf koralowych. Rozciąga się na długość około 2300 kilometrów wzdłuż wybrzeża stanu Queensland, od Zatoki Torresa na północy aż po miasto Bundaberg na południu. Ten ogromny ekosystem składa się z ponad 2900 pojedynczych raf oraz 900 wysp, tworząc jeden z najbardziej zróżnicowanych i życiodajnych ekosystemów na Ziemi. Jest domem dla niesamowitej różnorodności biologicznej, w tym dla ponad 400 typów koralowców, 1600 gatunków ryb i 3000 rodzajów mięczaków.
Unikalne piękno raf koralowych przyciąga co roku tysiące turystów, jednocześnie będąc kluczowym obszarem badań naukowych dotyczących bioróżnorodności i zmian klimatycznych.
Masowe blaknięcia koralowców na Wielkiej Rafie Koralowej, które miały miejsce w ciągu ostatnich trzech dekad, miały poważne skutki dla rafy. Wielka Rafa Koralowa doświadczyła pięciu masowych blaknięć w ciągu ostatnich dziewięciu lat.
Koralowce są swoistymi kronikarzami, które mogą dostarczyć informacji z przeszłości. Gdy rosną, ich szkielety chemicznie odzwierciedlają warunki oceaniczne panujące w danym czasie, w tym temperaturę wody. Szczególnie wartościowe w tym kontekście są duże, głazowate koralowce z gatunku Porites, które mogą żyć przez setki lat, będąc doskonałymi archiwistami historii morskiej.
W ramach projektu badawczego podjęto próbę zrozumienia zmian temperatury powierzchni Morza Koralowego oraz otaczającej je rafy na przestrzeni ostatnich czterech stuleci, skupiając się na najcieplejszych miesiącach od stycznia do marca.
Na początku zgromadzono kompleksowe, ciągłe zapisy z koralowców z tego obszaru, które następnie poddano analizie przez grupę naukowców specjalizujących się w klimatologii morskiej. W analizie wykorzystano tysiące pomiarów wykonanych na koralowcach Porites z całego zachodniego Pacyfiku.
Na podstawie zgromadzonych danych odtworzono średnie temperatury powierzchniowe Morza Koralowego od roku 1618 do 1995 i skalibrowano je z nowoczesnymi danymi temperaturowymi z lat 1900–2024. Wyniki te okazały się być niepokojące.
W latach 1960–2024 zaobserwowano roczny wzrost średnich temperatur letnich o 0,12°C na każdą dekadę.
Poddano także analizie temperatury powierzchni morza w latach 2016, 2017, 2020, 2022 i 2024, które okazały się być pięcioma z sześciu najwyższych temperatur zanotowanych w regionie przez ostatnie cztery wieki.
Odpowiedzialność ludzka za wzrost temperatur w Morzu Koralowym jest niezaprzeczalna. Badania wykorzystujące symulacje klimatyczne, zarówno z uwzględnieniem wpływu człowieka, jak i bez tego wpływu, wykazały, że bez działalności ludzkiej, temperatury wody w okresie od stycznia do marca pozostałyby stabilne od 1900 roku. Wpływ człowieka spowodował, że region zaczął się stopniowo ocieplać na początku XX wieku, a wzrost temperatur nasilił się po latach sześćdziesiątych. Prognozy klimatyczne wskazują na dalsze intensyfikowanie się ocieplenia, co grozi niemal corocznym wybielaniem koralowców, ograniczając ich zdolność do regeneracji. Bez zdecydowanych działań na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, nawet przy założeniach Porozumienia paryskiego, straty mogą sięgnąć od 70% do 90% populacji koralowców na świecie.
O autorze
Grzegorz Bubak
Moja fascynacja akwarystyką morską narodziła się ponad dwie dekady temu, gdy przypadkowo natrafiłem na artykuł poświęcony tej tematyce w jednym z czasopism. Od tamtej chwili, świat podwodny stał się moją obsesją i pasją, która kształtuje moje codzienne życie. Przygodę z akwarystyką morską rozpocząłem od koralowców miękkich, które były moim pierwszym krokiem w tym fascynującym świecie. Z upływem czasu, zafascynowany różnorodnością i pięknem koralowców SPS, postanowiłem skupić się na ich hodowli, która nadal jest dla mnie źródłem nieustającego zachwytu.
Dzięki mojemu doświadczeniu i pasji do akwarystyki morskiej jestem gotowy podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi entuzjastami tej dziedziny. Jestem szczęśliwy, że mogę być częścią społeczności Reef Pedia, która stanowi niezwykle cenne źródło informacji dla wszystkich miłośników akwarystyki morskiej.