Światowy Traktat Oceaniczny, znany również jako Traktat o Bioróżnorodności w Obszarach Poza Jurysdykcją Krajową (BBNJ), ma za cel ochronę i zrównoważone użytkowanie morskiej różnorodności biologicznej na obszarach poza jurysdykcją krajową. Te obszary, stanowiące niemal ⅔ powierzchni światowych oceanów, są otwarte na wspólne wykorzystanie przez wszystkie narody, regulowane przez zasady prawa międzynarodowego, co czyni je dobrem wspólnym o globalnym znaczeniu.
Negocjacje nad tym traktatem, które rozpoczęły się w 2018 roku, były wynikiem wieloletnich dyskusji i miały na celu stworzenie jasnych i skutecznych ram prawnych dla obszarów ABNJ. Te intensywne negocjacje doprowadziły do ustalenia regulacji dotyczących zarówno zasobów genetycznych morskich (MGRs), jak i narzędzi zarządzania opartego na obszarach (ABMTs), które obejmują morskie obszary chronione (MPAs).
W preambule i głównym tekście traktatu szczególnie podkreślono znaczenie walki z utratą różnorodności biologicznej i degradacją ekosystemów oceanicznych, zwłaszcza tych
wynikających ze zmian klimatycznych, takich jak ocieplenie i odtlenienie wód oraz zakwaszenie oceanów i zanieczyszczenie plastikiem.
Zasoby genetyczne morskie są szczególnie ważne ze względu na ich potencjał w produkcji biochemikaliów używanych w kosmetykach, farmaceutykach i suplementach diety. Regulacja tych zasobów, w tym sprawiedliwy podział korzyści z ich wykorzystania, był jednym z kluczowych punktów negocjacji. Ostatecznie uzgodniono, że korzyści te będą obejmować zarówno aspekty niepieniężne, jak i pieniężne, a także powołanie komitetu ds. dostępu do zasobów i dzielenia się korzyściami, który będzie nadzorować transparentne i sprawiedliwe dzielenie się korzyściami.
Traktat podkreśla także znaczenie dalszych badań naukowych i transferu technologii, zwłaszcza dla krajów rozwijających się, co jest kluczowe dla równego dostępu do nowych odkryć i zasobów morskich.
19 czerwca 2023 roku, po dwóch dekadach międzynarodowej współpracy, niemal 200 państw członkowskich ONZ przyjęło traktat przez konsensus. Ten międzynarodowy dokument składa się z preambuły, 12 części, 76 artykułów i 2 załączników, a jego treść odzwierciedla szerokie spektrum zaangażowania zainteresowanych stron, w tym naukowców, społeczności lokalnych i sektora prywatnego.
W celu skutecznego wejścia traktatu w życie konieczna jest jego ratyfikacja przez przynajmniej 60 państw do 2025 roku. Apelujemy do rządów na całym świecie o szybką ratyfikację tego Światowego Traktatu Oceanicznego, aby możliwe było osiągnięcie celu ochrony co najmniej 30% wód międzynarodowych przez tworzenie morskich obszarów chronionych. To nie tylko zwiększy ochronę różnorodności biologicznej, ale także zapobiegnie powstawaniu nowych, destrukcyjnych gałęzi przemysłu, takich jak górnictwo podwodne, które mogłyby zagrażać tym wysiłkom.
Zaapeluj do polskiego rządu o podpisanie Światowego Traktatu Oceanicznego. Dodaj swój podpis – kliknij tutaj.
*Pełna nazwa traktatu – Agreement under the United Nations Convention on the Law of the Sea on the Conservation and Sustainable Use of Marine Biological Diversity of Areas Beyond National Jurisdiction
O autorze
Grzegorz Bubak
Moja fascynacja akwarystyką morską narodziła się ponad dwie dekady temu, gdy przypadkowo natrafiłem na artykuł poświęcony tej tematyce w jednym z czasopism. Od tamtej chwili, świat podwodny stał się moją obsesją i pasją, która kształtuje moje codzienne życie. Przygodę z akwarystyką morską rozpocząłem od koralowców miękkich, które były moim pierwszym krokiem w tym fascynującym świecie. Z upływem czasu, zafascynowany różnorodnością i pięknem koralowców SPS, postanowiłem skupić się na ich hodowli, która nadal jest dla mnie źródłem nieustającego zachwytu.
Dzięki mojemu doświadczeniu i pasji do akwarystyki morskiej jestem gotowy podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi entuzjastami tej dziedziny. Jestem szczęśliwy, że mogę być częścią społeczności Reef Pedia, która stanowi niezwykle cenne źródło informacji dla wszystkich miłośników akwarystyki morskiej.