Wieloszczety - zalety i wady

Wiadomości ogólne

Wieloszczety, znane jako pierścienice wieloszczetowe (Polychaeta), są organizmami żyjącymi w ekosystemach morskich, w tym w rafach koralowych i dnie morskim. Z powodzeniem żyją także w akwariach morskich, gdzie pełnią wiele istotnych funkcji, choć ich obecność może wiązać się również z pewnymi wyzwaniami. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie ogólnych informacji o wieloszczetach, ich roli w akwarium morskim, kontroli populacji, a także zaletach i wadach ich obecności.

Charakterystyka wieloszczetów

Przypominające kształtem gąsienice, pokryte są licznymi szczecinami, które są kluczowe dla ich obrony. Ich wielkość i forma mogą znacznie różnić się w zależności od gatunku, od mikroskopijnych wielkości po okazy przekraczające kilkadziesiąt centymetrów długości. W akwariach osiągają zwykle od 1 do 20 cm długości ale zdarzają się okazy zdecydowanie większe. Posiadają znakomite umiejętności ukrywania się, niezwykle aktywne w szczególności nocą . Do akwarium zazwyczaj zostają przeniesione wraz z żywą skałą. Adaptują się do życia w różnorodnych warunkach jakie mogą napotkać w akwariach.

Zalety i wady obecności wieloszczetów w akwarium morskim

Zalety:

• Naturalna ekipa czyszcząca – wieloszczety pomagają w utrzymaniu czystości poprzez konsumpcję resztek organicznych, detrytusu i martwych organizmów.
• Przekopywanie podłoża i oczyszczanie skały – zapewniają lepszą cyrkulację wody w podłożu i skale, co pomaga w rozkładaniu nagromadzonych odpadów organicznych i zapobiegają powstawaniu stref beztlenowych, które mogłyby być szkodliwe dla organizmów morskich.
• Źródło pokarmu – wieloszczety są naturalnym pokarmem dla wielu gatunków ryb i innych morskich stworzeń.

Wady:

• Ryzyko rozrostu populacji – wieloszczety mogą dominować w akwarium, jeśli nie są odpowiednio kontrolowane.
• Potencjalne zagrożenie dla koralowców – niektóre gatunki wieloszczetów mogą być szkodliwe dla koralowców, uszkadzając je mechanicznie lub przez odżywianie się młodymi polipami.
• Potencjalne zagrożenie dla innych organizmów – mogą polować na drobne mięczaki czy żywić się ikrą ryb.
• Zagrożenie dla człowieka – niektóre gatunki mogą poprzez szczeciny, które łatwo wbijają się w skórę, doprowadzić do bardzo bolesnych stanów zapalnych. Tak ważnym jest aby w czasie wykonywania prac pielęgnacyjnych w akwarium zakładać rękawice ochronne.

Kontrola populacji

Efektywne zarządzanie populacją wieloszczetów jest kluczowe. Naturalni wrogowie tych organizmów oraz zrównoważone karmienie mieszkańców akwarium mogą pomóc w utrzymaniu ich liczby na odpowiednim poziomie. Zazwyczaj wyłapywanie ich pęsetą jest nieefektywne ponieważ wieloszczety namnażają się bardzo szybko. Rozmnażają się przez składanie dużej ilości jaj. Proces ten może się różnić w zależności od gatunku, ale ogólnie rzecz biorąc, samice wieloszczetów produkują jaja, które są zapładniane przez plemniki uwalniane przez samce. Po zapłodnieniu, jaja przekształcają się w larwy zwane trochoforami, które są częścią planktonu morskiego. Larwy te mogą dryfować w wodzie przez jakiś czas, zanim przekształcą się w dorosłe osobniki. Ta forma rozmnażania pozwala na szerokie rozprzestrzenianie się wieloszczetów w środowisku morskim.

Naturalna kontrola populacji wieloszczetów może odbywać się poprzez:

Ryby

• Halichoeres chloropterus.
• Coris aygula.
• Halichoeres chrysus – ta ryba ceniona w akwariach za jej zdolność do kontrolowania populacji wieloszczetów.
• Pseudocheilinus hexataenia – znana z aktywnego polowania na małe wieloszczety.
  
• Thalassoma lunare – często poluje na wieloszczety, przeszukując szczeliny i zakamarki w skałach.
• Meiacanthus grammistes – wykorzystując  podłużne ciało dociera do wąskich szczelin i zakamarków w poszukiwaniu ukrywających się wieloszczetów.

Kraby

1. Stenorhynchus seticornis – krab , który wykorzystuje swoje małe szczypce, aby wydobyć wieloszczety z ich kryjówek.
2. Mithraculus sculptus – pomimo, że głównie żywi się glonami, może również zjadać małe wieloszczety.
   
   
3. Percnon gibbesi – szybki i zwinny, jest skutecznym łowcą wieloszczetów na skalistych powierzchniach.

Skorupiaki

1. Lysmata amboinensis – chociaż jest znana głównie z jedzenia pasożytów na rybach, może również polować na mniejsze wieloszczety.
   
   
2. Lysmata wurdemanni – często wykorzystywana w akwariach morskich do kontroli populacji małych wieloszczetów.
   
   

Zalecenia bezpieczeństwa

Podczas pracy w akwarium, zwłaszcza przy czyszczeniu czy reorganizacji układu skał, zaleca się używanie grubych rękawic gumowych. Ochronią one nas przed przypadkowym dotknięciem wieloszczetów, co może przynieść bolesne doświadczenia.

Podsumowanie

Wieloszczety, choć pomocne i użyteczne, wymagają odpowiedniej wiedzy i umiejętności w zarządzaniu ich populacją, aby ich obecność była korzystna dla akwarium morskiego. Zrozumienie ich natury, potrzeb i potencjalnych zagrożeń, pozwala na stworzenie zdrowego i bardziej stabilnego morskiego ekosystemu. Ich obecność niesie za sobą wiele korzyści, takich jak utrzymanie czystości i wsparcie dla łańcucha pokarmowego, ale wymaga również uwagi i zarządzania, aby uniknąć negatywnych skutków związanych z ich nadmiernym przyrostem populacji czy wpływem na delikatne koralowce. Odpowiednie zarządzanie ich liczebnością pozwoli cieszyć się korzyściami płynącymi z obecności wieloszczetów, minimalizując jednocześnie potencjalne problemy.