Z Mnemba, malowniczej wyspy położonej w archipelagu Zanzibaru w Tanzanii, rozpościera się zapierający dech w piersiach widok na Ocean Indyjski. Do niedawna ten rajski zakątek borykał się z poważnymi problemami ekologicznymi. Trzy lata temu,rafa koralowa otaczająca wyspę była na skraju zniszczenia, zagrożona przez zmiany klimatyczne, nadmierny połów ryb oraz inne działalności człowieka. Lokalna społeczność stanęła w obliczu utraty źródła dochodu i zagrożenia opuszczenia swoich domów.
W odpowiedzi na te wyzwania, mieszkańcy Mnemba zdecydowali się na aktywne zaangażowanie w projekt ochrony środowiska. Wprowadzono inicjatywy mające na celu odbudowę i ochronę rafy koralowej, która jest znany na całym świecie ze swojej wyjątkowości i piękna. Zaledwie 10 metrów pod powierzchnią wody, rafa koralowa wydaje się być na wyciągnięcie ręki dzięki krystalicznie czystej wodzie w tym rejonie.
Kilka lat temu lokalni rybacy zaczęli zauważać, że korale wyglądają na zestresowane, co było częściowo spowodowane rosnącymi temperaturami wody. Ponadto, nieprzemyślane działania, takie jak używanie dynamitu przez rybaków czy nieuregulowany ruch turystyczny, przyczyniły się do degradacji rafy. W reakcji na te wyzwania, w 2021 roku, organizacja non-profit Africa Foundation we współpracy z grupą promującą zrównoważoną turystykę &Beyond, zaczęła współpracę z lokalnymi społecznościami w celu rozwiązania tych problemów. Na rafie założone zostały podwodne szkółki, gdzie hodowane są szczepki koralowców, które później przesadzane są z powrotem na rafę koralową.Opiękę nad szczepkami koralowców sprawują lokalni nurkowie. Dodatkowo ekolodzy stworzyli sztuczne rafy – konstrukcje ze stali i kamienia, które rozmieszczono około 3 km od wyspy. Tam też koralowce wyhodowane w szkółkach, przenoszone są w nowe lokalizacje.
Efekty są obiecujące i widoczne gdyż szacuje się, że obecnie 80% rafy zostało przywrócone.
Sztucznie stworzone rafy koralowe nie tylko pomagają odbudować życie morskie, ale stały się również ogromną atrakcjami dla nurków i snorkelerów przybywających z całego świata.
Dr Camilla Floros, główny naukowiec w programie Africa Foundation’s Oceans Without Borders, podkreśla, że przywracanie raf musi odbywać się z uwzględnieniem odpowiednich materiałów, na podstawie doświadczeń z innych części świata. Podkreślała iż wyciągnięto wnioski z wcześniejszych inicjatyw tworzenia sztucznych raf aby nie powielać wcześniej popełnianych błędów np. dotyczących materiałów do budowy sztucznej rafy przy wykorzystaniu chociażby opon. Lokalne społeczności aktywnie uczestniczą w projektach, co jest kluczowe dla ich sukcesu.
Atuwa Omar, lokalna mieszkanka, która stała się częścią projektu jako opiekunka, podkreśla, że praca ta pozwala jej nie tylko zadbać o swoją rodzinę, ale i zapewnia edukację jej dziecka. Pomimo trudności, jakie napotyka jako jedyna kobieta w projekcie, twierdzi, że warto było stawić czoła tym wyzwaniom w tak zaszczytnym celu jakim jest odbudowa tego pięknego świata podwodnego.
Bakari Jaha, koordynator Africa Foundation na Zanzibarze, zauważył, że rafa koralowa kiedyś przyciągała znaczne ilości turystów. Wcześniej na małą powierzchnię 200 metrów kwadratowych mogło przybyć 200 łodzi z co najmniej 400 gośćmi. W odpowiedzi na to, rząd wspólnie z organizacjami &Beyond i Africa Foundation postanowił ograniczyć liczbę turystów do 80 osób. Początkowa opłata za wstęp wynosiła 3 dolary, która została podniesiona do 25 dolarów, co znacząco poprawiło zarówno ochronę środowiska, jak i dochody regionu. Dodatkowo, w związku z pracami przy odbudowie rafy, czasowo wstrzymano lokalne połowy ryb, co przyczyniło się do zmniejszenia nielegalnych praktyk, takich jak używanie dynamitu. Rybacy zaczęli również stosować bardziej zrównoważone metody łowienia.
Projekt odbudowy raf koralowych na Mnemba jest tak obiecujący, że rząd Zanzibaru planuje jego rozszerzenie na inne zagrożone obszary. Dr Makame Omar Makame, dyrektor Zanzibar Marine Department, mówi, że rząd zidentyfikował 14 obszarów z nienaruszonymi rafami, które planuje chronić, aby przeciwdziałać presji, jaką na nie wywierają ludzkie działania i zmiany klimatyczne.
O autorze
Grzegorz Bubak
Moja fascynacja akwarystyką morską narodziła się ponad dwie dekady temu, gdy przypadkowo natrafiłem na artykuł poświęcony tej tematyce w jednym z czasopism. Od tamtej chwili, świat podwodny stał się moją obsesją i pasją, która kształtuje moje codzienne życie. Przygodę z akwarystyką morską rozpocząłem od koralowców miękkich, które były moim pierwszym krokiem w tym fascynującym świecie. Z upływem czasu, zafascynowany różnorodnością i pięknem koralowców SPS, postanowiłem skupić się na ich hodowli, która nadal jest dla mnie źródłem nieustającego zachwytu.
Dzięki mojemu doświadczeniu i pasji do akwarystyki morskiej jestem gotowy podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi entuzjastami tej dziedziny. Jestem szczęśliwy, że mogę być częścią społeczności Reef Pedia, która stanowi niezwykle cenne źródło informacji dla wszystkich miłośników akwarystyki morskiej.