Zooplankton vs fitoplankton

Czym jest fitoplankton i zooplankton?

Z jednej strony fitoplankton i zooplankton są to dwa odrębne, ale z drugiej strony wzajemnie powiązane elementy występujące w ekosystemach morskich. Aby lepiej zrozumieć, jak działa życie w akwarium morskim, musimy wiedzieć, czym różni się fitoplankton (drobne organizmy roślinne) od zooplanktonu (drobne organizmy zwierzęce).

Zanim zdecydujesz się na stosowanie któregokolwiek z nich, poznaj podstawowe różnice pomiędzy fitoplanktonem a zooplanktonem, czytając do końca ten artykuł.

Z kolei, więcej informacji na temat znaczenia fitoplanktonu oraz zooplanktonu w akwarium morskim znajdziesz w odrębnych artykułach. 

Porównanie fitoplanktonu z zooplanktonem 

Fitoplankton i zooplankton odgrywają znaczącą rolę w akwarystyce morskiej. Fitoplankton dostarcza tlen i stanowi podstawę żywienia dla wielu organizmów, podczas gdy zooplankton przekształca tę energię i składniki odżywcze wzdłuż łańcucha pokarmowego.

Równowaga między fitoplanktonem a zooplanktonem jest zatem niezbędna do utrzymania zdrowego i stabilnego akwarium morskiego. Nadmiar lub niedobór jednego z tych elementów może prowadzić do zaburzeń. 

Poniższe porównanie pomoże Ci zrozumieć jak ważną rolę pełni fitoplankton i zooplankton w akwarystyce morskiej pomimo znaczących różnic pomiędzy nimi.

• Czym jest ?

FITOPLANKTON: Składa się z drobnych organizmów roślinnych: okrzemki, sinice, bruzdnice, zielone algi.

ZOOPLANKTON: Składa się z drobnych organizmów zwierzęcych: otwornice, drobne skorupiaki, strunowce i mięczaki.

• Funkcja

FITOPLANKTON:  służy jako główne źródło pożywienia dla zooplanktonu oraz odgrywa kluczowa rolę w produkcji tlenu w wodzie. Stanowi pierwszy i najważniejszy poziom  łańcuchu pokarmowym* akwariów morskich. 

ZOOPLANKTON: zapewnia pożywienie organizmom heterotroficznym wyższego rzędu. Jego główną funkcją jest przekształcanie energii i składników odżywczych pochodzących z fitoplanktonu oraz innych drobnych cząsteczek organicznych w formę, która może być wykorzystana przez większe organizmy. Zooplankton stanowi bezpośrednie źródło pokarmu dla wielu gatunków ryb, skorupiaków i innych stworzeń morskich.

• Tryb żywieniowy

FITOPLANKTON: Autotroficzny tryb żywieniowy, wykazuje zdolność do samodzielnego wytwarzania składników odżywczych niezbędnych do życia i rozwoju. Proces ten odbywa się głównie przez fotosyntezę.

ZOOPLANKTON: Heterotroficzny tryb żywieniowy, uzyskuje składniki odżywcze konsumując inne organizmy lub produkty pochodzenia organicznego, w tym fitoplankton. Nie jest w stanie samodzielnie produkować składników odżywczych.

• Rola w łańcuchu pokarmowym

FITOPLANKTON: Pełni funkcję głównych producentów, stanowi pożywienie dla konsumentów pierwotnych, czyli organizmów, które nie są zdolne do fotosyntezy i muszą pobierać pokarm z zewnątrz. Fitoplankton dostarcza energii i składników odżywczych dla konsumentów pierwotnych. Konsumentami pierwotnymi w wodnych ekosystemach są często małe zwierzęta, takie jak niektóre gatunki zooplanktonu, larwy ryb czy małe skorupiaki, które żywią się bezpośrednio fitoplanktonem.

ZOOPLANKTON: Zajmuje pozycję konsumentów pierwotnych lub wtórnych. Konsumenci pierwotni, to organizmy odżywiające się bezpośrednio fitoplanktonem, przekształcając wchłonięte składniki organiczne na energię niezbędną do wzrostu, rozmnażania i innych procesów życiowych. Większe lub bardziej wyspecjalizowanych gatunki zooplanktonu, mogą one zajmować pozycję konsumentów wtórnych, odżywiając się mniejszymi zwierzętami lub innym zooplanktonem. 

• Wartość odżywcza

FITOPLANKTON: Stanowi początek łańcucha pokarmowego dla zooplanktonu i jest mniej zróżnicowany od zooplanktonu. Dostarcza  niezbędnych substancji takich jak węglowodany, które są produkowane w procesie fotosyntezy. Jest również źródłem białek, lipidów i minerałów. Nie mniej jednak, jego wartość odżywcza jest ograniczona z uwagi na mniejsze zróżnicowanie i prostszą strukturę biologiczną.

ZOOPLANKTON: Dostarcza wielu niezbędnych składników odżywczych, takich jak białka, lipidy, witaminy i minerały. Jest  bardziej zróżnicowany od fitoplanktonu z uwagi na zróżnicowaną gamę składników odżywczych.

• Zdolność przeprowadzania fotosyntezy

FITOPLANKTON: Tak

ZOOPLANKTON: Nie

• Produkcja tlenu

FITOPLANKTON: Produkuje tlen w procesie fotosyntezy.

ZOOPLANKTON: Zużywa tlen, nie ma zdolności do produkcji tlenu.

• Aktywność

FITOPLANKTON: Nie mają zdolności do aktywnego poruszania się. Jego ruch w środowisku wodnym jest w dużej mierze zależny od prądów wodnych, falowania i innych czynników środowiskowych.

ZOOPLANKTON: Są zdolne zarówno do biernego dryfowania, jak i aktywnego ruchu, co pozwala im reagować podczas ataku drapieżnika. 

• Rozmiar 

FITOPLANKTON: rzadko dostrzegalny okiem ludzkim. Z kolei, ich ogromne populacje mogą być czasami widoczne jako zabarwienie wody, szczególnie podczas zakwitów alg.

ZOOPLANKTON: często widoczny okiem ludzkim, jest większy od fitoplanktonu.

• Możliwość metamorfozy

FITOPLANKTON: zachowują swoje formy mikroalg – nie ulega metamorfozie.

ZOOPLANKTON: często zaczynają się jako stadia larwalne ryb i bezkręgowców, ostatecznie przekształcając się w swobodnie pływające dorosłe osobniki.

• Sposób dawkowania w akwarium morskim

FITOPLANKTON i ZOOPLANKTON: w zależności od zaleceń producenta.

Podsumowanie

Podsumowując, fitoplankton i zooplankton stanowią integralne elementy ekosystemów wodnych. Wprawdzie, wykazują istotne różnice w rozmiarze, sposobie odżywiania, trybie żywienia oraz funkcjach, aczkolwiek razem tworzą złożoną sieć życia w wodzie morskiej.  Oba rodzaje planktonu (fitoplankton i zooplankton) wpływają na obieg składników odżywczych, przepływ energii i ogólną równowagę w  akwarium morskim. Rekomenduje się stosowanie obu rodzajów planktonu.

* Łańcuch pokarmowy to zależności żywieniowe pomiędzy różnymi organizmami w ekosystemie. Generalnie, opisuje on transfer energii i materii od producentów, czyli organizmów fotosyntetyzujących (np. fitoplankton), do konsumentów, czyli organizmów odżywiających się innymi organizmami (np. zooplankton).