Rodzaje skał – które są najlepsze?

Na liście rzeczy do zrobienia przy zakładaniu akwarium jednym z głównych punktów jest skała. Decydując się na stworzenie akwarium morskiego, powinieneś mieć na uwadze to, że odtwarzasz swoisty mikroklimat dla żyjących w wodzie zwierząt. Trudno jest sobie wyobrazić akwarium morskie pozbawione porowatych skał, choć oczywiście nie jest to niemożliwe 😉 

Po co właściwie te skały?

Patrząc z perspektywy wizualnej, posiadanie i ułożenie skały w akwarium wpływa znacząco na jego aranżację, a tym samym na efekt wizualny, który będzie w przyszłości cieszył niejedno oko. Jednak rola skały w akwarium morskim nie sprowadza się tylko i wyłącznie do efektu wizualnego. Przede wszystkim odpowiadają one za biofiltrację słonej wody, a także stanowią schronienie dla niewielkich rybek i zwierząt bezkręgowych. Wybór skały jest więc istotny z różnych względów, o czym będzie mowa w dalszej części artykułu.  

Rodzaje skał i ich wybór do Twojego akwarium?

Chcąc zapewnić optymalne warunki dla rozwoju koralowców musisz zapewnić im m.in. optymalne podłoże. Jeszcze nie tak dawno zalecano, aby skały stanowiły aż ok. 20% objętości wody. Rekomendacja ta wiązała się z faktem, iż dawniej to właśnie ona stanowiła główne źródło biofiltracji. Skutkowało to tym, że większość przestrzeni w akwarium morskim wypełniała po prostu skała.

Obecnie skała nie jest jedynym elementem akwarium morskiego odpowiedzialnym za biofiltrację. Urządzenia takie jak odpieniacze czy filtry glonowe, a także preparaty z bakteriami wspomagają ten proces. Dzięki temu można zminimalizować rolę skały głównie do konstrukcji pod korale. Planując obsadę, warto jednak pamiętać, że rozrastające się korale wcześniej czy później ją zasłonią.

Wybór rodzaju skały niesie ze sobą pewne konsekwencje, o których trzeba pamiętać przy jej wyborze. Obecnie zaleca się aby skała zajmowała około 10% objętości akwarium. Gdzie można przyjąć uproszczony schemat 10 kg skały na 100 L akwarium morskiego.

Cechy różnego rodzaju skał

W akwarystyce morskiej wyróżnia się głównie 3 rodzaje skał, a każda z nich ma inną genezę powstania, różnią się one między sobą wyglądem, porowatością, składem chemicznym jak i biologicznym:

• skały żywe
• naturalne suche skały (pozyskiwane z oceanów)
• syntetyczne suche skały

Aspekty akwarystyczne	SKAŁA ŻYWA	SKAŁA NATURALNA SUCHA	SKAŁA SZTUCZNA SUCHA
Odwzorowanie ekosystemu dla zwierząt (wygląd)	100 % naturale (rafy koralowe)	Skały z elementami skamielin pradawnego życia morskiego	Sztuczna, produkowana w 100% przez człowieka
Obecność bakterii	Obecność różnych gatunków bakterii nitryfikacyjnych i denitryfikacyjnych	Brak obecności bakterii	Brak obecności bakterii
Obecność innych organizmów niż bakterie	Na powierzchni skały można znaleźć glony, koralowce, wężowidła, a także wiele innych form życia	Jest pozbawiona jakichkolwiek organizmów jak np. wieloszczety, glony oraz wirki	Jest pozbawiona jakichkolwiek organizmów jak np. wieloszczety, glony oraz wirki
Efektywność biofiltracji	Bardzo dobra	Dłuższy okres niż przy żywej skale	Różna w zależności od producenta, biologiczna gotowość do filtracji dłuższa niż przy użyciu żywej skały
Proces dojrzewania akwarium morskiego?	Szybki	Umiarkowany	W zależności od producenta, może dorównać suchej skale naturalnej

 

Skała żywa 

Jest częścią rafy koralowej, która zbudowana jest z martwych szkieletów korali wapiennych. Proces rozrastania i umierania koralowców, trwający wiele lat, daje możliwość znalezienia optymalnego miejsca dla rozwoju nowych korali. W środowisku naturalnym korale rosną na szkieletach swoich przodków.

Pozyskuje się ją z prehistorycznych mórz koralowych. Dostępne są fragmenty o różnorodnej wielkości i odmiennych kształtach. Od niewielkich około 10 cm średnicy, poprzez średnie 20 centymetrowe, do większych dochodzących do 30-40 cm. Wszystkie fragmenty można łączyć przy pomocy kleju, tworząc ciekawe aranżacje przestrzenne, na kształt naturalnej rafy koralowej.

Na powierzchni skały można znaleźć glony, koralowce, wężowidła, a także wiele innych form życia, które dostają się wraz z nią do Twojego akwarium. Skała żywa charakteryzuje się lekkością i wysoką porowatością, a jej umieszczenie w zbiorniku morskim zapewnia największe odzwierciedlenie naturalnego ekosystemu. Jest to możliwe ze względu na obecność różnych gatunków bakterii nitryfikacyjnych i denitryfikacyjnych, rozkładających materię organiczną. Aby skała nie straciła cennych właściwości, należy pamiętać aby stale znajdowała się w obiegu akwariowym zapewniającym odpowiednią temperaturę i cyrkulację wody. 

Żywa skała to fragmenty rafy koralowej. Obecnie coraz trudniej zakupić dobrej jakości żywą skałę, ponieważ  transportuje się jej coraz mniej do Europy – wynika to z restrykcyjnego podejścia do ochrony środowiska. 

Naturalne suche skały

Inny rodzaj skały, występująca w formie brył i półek, na których znajdują się skamieliny pradawnego życia morskiego. W celu uzyskania takiego rodzaju produktu, skałę umieszcza się w wodzie oceanicznej na kilka lub kilkadziesiąt tygodni. W tym czasie ma miejsce stopniowe porastanie kamienia różnego rodzaju organizmami.

Sucha naturalna skała morska jest w pełni bioaktywna, a to sprawia, że stanowi doskonały zamiennik żywej wersji. Jest to przyjazna dla środowiska skała stworzona przez człowieka. Generalnie sucha skała naturalna różni się od żywej tylko tym, że została osuszona i nie ma już na niej życia, jak w przypadku skały żywej. W porównaniu ze skałą żywą, dojrzewanie przy użyciu tego rodzaju skały będzie trwało dłużej i należy odpowiednio zadbać o proces dostarczania bakterii. Obecnie również ciężko ją kupić w sklepach.

Sucha skała syntetyczna

Trzecim alternatywnym rozwiązaniem jest zakup ręcznie wykonywanych suchych skał syntetycznych, które są pozbawione jakichkolwiek organizmów żywych. W tym przypadku musimy zapoczątkować biologiczną filtrację, stosując szczepy bakterii, które wspomogą proces dojrzewania (polegający na uzyskaniu równowagi pomiędzy konsumentami, a pokarmem). Jest to bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania całego ekosystemu znajdującego się w akwarium słonowodnym.

Skała jest sucha, a więc możemy ją łatwo skleić, tworząc efektowne dekoracje, jeszcze przed włożeniem do zbiornika. Najczęściej jest produkowana z materiałów odpowiadających składem naturalnej, żywej skale, choć może to być również ceramika. Różni producenci różnie podchodzą do produkcji takich skał, dlatego przed zakupem warto się bardziej zorientować.

Wymienione rodzaje skał charakteryzują się wysoką porowatością, co zapewnia korzystne warunki dla rozwoju bakterii tlenowych i beztlenowych. Sztuczna, jak i sucha skała nie są zasiedlone przez organizmy morskie występujące na żywych skałach. Z drugiej strony mamy gwarancję, że wraz z nimi do akwarium nie przyniesiemy niepożądanych lokatorów: krabów, krewetek modliszkowych, wieloszczetów, wirków czy glonów.

Jak prawidłowo ułożyć skałę ?

Przede wszystkim pamiętaj, że ułożenie skały nie może być przypadkowe. Ma ono znaczenie m.in. na prawidłową cyrkulację wody morskiej.

Przy ułożeniu skał zwróć szczególną uwagę na kilka kwestii:

• Wybierz odpowiedni rodzaj skały 
• Zapewnij odpowiednią ilość skały, aby w pełni spełniała swoją rolę. Powinna zajmować około 10% pojemności akwarium morskiego 
• Ułóż skały przed ich sklejeniem w taki sposób, aby zachować przestrzenie pomiędzy poszczególnymi formami, przez które będą mogły przepływać zwierzęta oraz aby zachodziła prawidłowa cyrkulacja wody 
• Sklej skały w celu zapewnienia stabilnej konstrukcji