Odpieniacz pełni istotną rolę w oczyszczaniu wody z niechcianych substancji organicznych w akwarium morskim. Jest to bardzo efektywna metoda filtracji wody morskiej.

Kilka słów o historii

Zasada odpieniania bazuje na flotacji, która stosowana jest w przemyśle. 

Proces flotacji to inaczej oddzielenie ciała stałego od cieczy lub dwóch różnych cieczy. Wykorzystuje się go do usuwania cząstek zanieczyszczeń lżejszych niż ciecz, w której się znajdują.Proces flotacji jest stosowany także w kopalniach węgla kamiennego do odzysku substancji węglowej z obiegu wodno-mułowego. 

Proces ten został praktycznie zastosowany przez Guido Hickstedta, który opracował rurę, w której dochodzi do kontaktu z ozonem. Urządzenie sprawdzało się doskonale, produkowało brudną pianę. W późniejszym czasie stworzono również urządzenie bez ozonu, które za pomocą piany równie dobrze pracowało i usuwało niechciane cząstki z wody.

Proces wypieniania można zaobserwować na plaży, kiedy fale słonej wody, uderzając o brzeg, wytwarzają pianę, które wyrzuca cząstki brudu na brzeg.

Funkcje odpieniacza białek

Odpieniacz białkowy jest przeznaczony do usuwania rozpuszczonych substancji organicznych, takich jak niechciane białka, pokarm dla ryb, odpady, odchody ryb z wody morskiej. Cały materiał organiczny w akwarium jest ostatecznie rozłożony przez bakterie i przechodzi w amoniak, azotany i fosforany. Amoniak jest toksyczny dla ryb, a podwyższony poziomy azotanów i fosforanów może napędzać niechciany porost glonów. 

Odpieniacz jest skutecznym sposobem na usunięcie tego materiału organicznego, zanim zostanie rozłożony przez bakterie. Wypełnienie tego materiału hamuje przekształcenie go w amoniak, NO3 i PO4. 

Jak zbudowany jest odpieniacz?

Najczęściej odpieniacz ma kształt rury, w której znajduje się system rozpraszania bąbelków powietrza. Powietrze dostarczane jest pompą, która zasysa wodę oraz miesza ją  razem z powietrzem. Powietrze doprowadzone jest wężykiem do wlotu pompy. Na wlocie pompy znajduje się zwężka venturiego, która miesza wodę z powietrzem i podaje do wnętrza odpieniacza. Bąbelki powietrza, które wchodzą do rury reakcyjnę odpieniaczą przyczepiają do siebie brud. Pianka unosi się, a. na górze odpieniacza znajduje się rura końcowa, przez którą brudna piana wpada do kubka. Kubek odpieniacza jest zdejmowany. Kiedy się napełni, należy zdjąć go z odpieniacza, wylać zawartość i wyczyścić kubek.

Rodzaje odpieniaczy białkowych 

Wewnętrzne odpieniacze białkowe: przeznaczone do instalacji wewnątrz akwarium, są zasilane najczęściej za pomocą pojedynczej pompy odpieniacza białkowego. Montuje się je najczęściej w sumpach.

Zewnętrzne odpieniacze białkowe: wodoszczelne odpieniacze, które wykorzystują jedną pompę i mogą być montowane na zewnątrz akwarium. Tego typu odpieniacz ma na zewnątrz pompę zasilającą.

Recyrkulacyjne odpieniacze białkowe: wykorzystują dwie pompy; jedna pompa zasilająca odpieniacz wodą i druga pompa recyrkulacyjna wytwarzająca pianę. 

Odpieniacze na wirniku igiełkowym: do mieszania wody z powietrzem zastosowano wirnik igiełkowy. Wirnik ten sprawnie miesza wodę z powietrzem, aby powstała piana. Jest to najpopularniejsza rodzina odpieniaczy. Praktycznie każdy odpieniacz na rynku wyposażony jest w pompę, opartą na wirniku igiełkowym. Wirniki takie zamiast łopatek mają dziesiątki igieł, które odpowiadają za wytwarzanie piany.

Odpieniacze na złączce venturiego: woda do takich odpieniaczy doprowadzana jest za pomocą pompy obiegowej. Powietrze doprowadza się do złączki venturiego. Powietrze na złączce venturiego zasysa się pod ciśnieniem. W samej dyszy następuje proces zasysania powietrza, rozbijania go na drobne pęcherzyki i mieszania z wodą. Najczęściej takie rozwiązania stosuje się w ogromnych odpieniaczach, które wykorzystuje się do budowy dużych zbiorników.

Czy odpieniacz jest niezbędny?

Odpieniacz jest bardzo efektywną formą usuwania nieczystości z wody. Aby zastąpić jego działanie, trzeba by zbudować spory system filtracji (wszystko zależy od liczby ryb). Można założyć, że przy mniejszej obsadzie rybnej w dość dużym akwarium można stworzyć alternatywną formę filtracji, na przykład spore refugium. Jedyną wadą odpieniacza jest to, że usuwa z wody trochę dobrych składników. Można temu jednak w prosty sposób zaradzić, suplementując dodatki do wody.

Jak dobrać wielkość odpieniacza do zbiornika

Aby dobrać wielkość odpieniacza, należy najpierw określić, jak duże akwarium chcemy zbudować. Musimy zastanowić się, czy będziemy chcieli mieć dużą obsadę rybną. W przypadku zbiorników SPS-owych akwaryści często montują odpieniacze przewymiarowane.

Drugim elementem jest miejsce w sumpie oraz wysokość szafki. Musimy tak dobrać odpieniacz, lub w drugą stronę – tak zbudować sumpa i dobrać wysokość szafki – aby dany odpieniacz zmieścił się do środka. W tym wypadku warto pamiętać, by zostawić jeszcze miejsce na swobodne zdejmowanie kubka z odpieniacza. 

Korzyści posiadania odpieniacza

Oczyszcza wodę z brudu. Stabilizuje poziom pH w akwarium i dotlenia wodę.

Serwisowanie odpieniacza białek

Aby odpieniacz był wydajny, należy regularnie go czyścić. Najczęściej czyszczonym elementem jest kubek odpieniacza oraz rura na wlocie do kubka odpieniacza. Regularnie czyszczona rura wlotu odpieniacza umożliwia jego wydajną pracę.. Podczas tych czynności polecam również przeczyszczenie ręką  wlotu pompy, tak, aby zawsze był udrożniony.

Musimy pamiętać o regularnym czyszczeniu pompy odpieniacza, które pozwoli na efektywny zasys powietrza i regularną pracę odpieniacza. Osobiście myję pompę co dwa tygodnie, ale częstość zależy od poziomu zabrudzenia w akwarium.